„ Do wszystkiego, co czynisz potrzeba ci odwagi…” – Ralph Waldo Emerson

Życie wymaga od nas odwagi. Bez niej nie ma czynów, którymi przechodzi się do historii, nie ma przekraczania możliwości ludzkich granic, zdobywania tego, co jeszcze nie zdobyte, robienia czegoś po raz pierwszy, ale też powtarzania tego samego niezliczoną ilość razy, kiedy jest taka potrzeba. Bez odwagi nie ma ŻYCIA.

„ Kiedy człowiek boi się coś zrobić, wtedy wie, że żyje. Ale kiedy człowiek nie robi czegoś tylko dlatego, że się boi, to wtedy jest martwy”- napisał William Faulkner. Z kolei Stefan Szuman, twórca pedagogiki kultury i lekarz, mówił wprost, że: „ Człowiek pozbawiony odwagi staje się nędzną kreaturą patrzącą wciąż, czy go nieszczęście gdzieś nie dopadnie. Nie można żyć bez odwagi”.

Eleonora Roosevelt też stawiała na odwagę, mówiąc : „ Z każdym doświadczeniem, dzięki któremu naprawdę stajesz w obliczu strachu i stawiasz mu czoła, zyskujesz siłę, odwagę i pewność siebie. Musisz robić rzeczy, o których myślisz, że nie możesz ich robić.” A Alice Hert-Sommer, czeska pianistka i pedagog, która przeżyła obóz w Teresinie, a zmarła w wieku 101 lat, dodaje:         „ Strach sprawia, że się poddajemy. Odwaga daje nam szansę”

Trudno mi pozbyć się myśli, że czas pandemii jest czasem odwagi, ale też czy nie większego od niej strachu? Że obecna pandemia jest jak olbrzymia, czarna chmura, która zasłoniła nam niemal całe niebo nad głową. Rozpętała się groźna burza.

„ Strach przysiadł jak koń na zadach/ Świat jęczy jak przed porodem./ Ziemia się trzęsie w posadach:/ Zobaczę, co jest pod spodem […]”- napisał w wierszu „ Burza nad głową” nasz wspaniały poeta- mędrzec Leopold Staff. Inny nasz poeta- mędrzec, co więcej noblista, Czesław  Miłosz nie ma wątpliwości czego nam najbardziej potrzeba w życiu, a mianowicie: „ Odwagi potrzeba, męstwa potrzeba, aby oglądać to co jest/ I nie wybuchnąć skargą i nie ubolewać/”. I jeszcze: „ Odwagi potrzeba, męstwa potrzeba, aby codziennie odgarniać ten gruz[…]/ I NIGDY NIE USTAWAĆ W POCHODZIE NADZIEI…/  

Nie ustawajmy zatem w pochodzie nadziei. Niech nie zabraknie nam też  odwagi do codziennej walki z pandemią. Odwagi do walki ze strachem, by nie stać się jego niewolnikiem. Odwagi do uśmiechu, który nic nas nie kosztuje, ale „kiedy świat jest smutny i zły, to mi dopiero odwaga”- powiedziała Małgorzata Musierowicz. A wspaniała poetka afroamerykańska Maya Angelou, która uważała odwagę za najważniejszą spośród wszystkich wartości,  dodaje: „ Możemy niekiedy być łaskawi, hojni, sprawiedliwi i uprzejmi, lecz stałe okazywanie tych zalet wymaga niebywałej odwagi”. Myślę, że każdy z nas może położyć swoją cegiełkę pod budowę czasów nadziei i odwagi, jeśli tylko nie zabraknie nam…odwagi.

No i pocieszajmy się jak kto umie.  A jak kto nie umie, niech pociesza innych – radził Marian Eile, twórca legendarnego „Przekroju”.

Uśmiechnij się! – „ uśmiech jest jak nowa fryzura- zmienia twarz, i nic nie kosztuje”- Marian Eile

   „ Pan Jowialski jest zawsze Panem Jowialskim”

Doktor – Musiał pan za bardzo używać życia. Ile też lat pan dobrodziej sobie liczy?

Pan Jowialski – Tsidzieści sieść.

Doktor – Coooo?

Pan Jowialski – A bo ja zaciąłem żyć dopiero od śmierci żony.

  [ Tekst F. Kostrzewski. „Kurier świąteczny”, 1894, nr 55]